Wat is een zorgvolmacht en hoe stel je ze op?

Wat is een zorgvolmacht? 

Een zorgvolmacht, ook wel volmacht tot zorg genoemd, is een schriftelijke overeenkomst ("lastgeving") waarbij je een of meerdere personen (de lasthebbers) aanduidt die jouw belangen mogen behartigen als jij daar zelf niet meer toe in staat bent. Denk aan bankzaken, verkoop van vastgoed of het nemen van persoonlijke zorgbeslissingen.

Het grote voordeel van een zorgvolmacht is dat je buitengerechtelijke bescherming geniet: er is géén tussenkomst van een rechter nodig, zolang alles goed loopt. Zolang je wilsbekwaam bent, kan je de inhoud ook vrij aanpassen of intrekken.

Hoe een zorgvolmacht opstellen?

Zorgvolmacht opstellen: notarieel of onderhands?

Je kan een zorgvolmacht opstellen via:

• Een onderhandse akte (bijvoorbeeld op papier met je handtekening)
• Een notariële akte, verplicht wanneer het gaat om zaken zoals de schenking van vastgoed

Wil je een zorgvolmacht zonder notaris? Dat kan, op voorwaarde dat deze geregistreerd wordt en alle wettelijke voorwaarden worden nageleefd. Voor bepaalde handelingen, zoals schenkingen of eigendomsoverdrachten, is tussenkomst van de notaris wél vereist.

Wat zijn de voorwaarden voor een geldige zorgvolmacht?

De belangrijkste voorwaarde is dat je wilsbekwaam moet zijn op het moment van het opstellen. Je moet volledig beseffen wat de juridische gevolgen van je keuzes zijn.

Daarnaast moet de zorgvolmacht:

• Schriftelijk zijn (mondelinge afspraken zijn ongeldig)
• Duidelijk omschrijven welke bevoegdheden worden toegekend (algemene of bijzondere volmacht)
• Geregistreerd worden bij het Centraal Register van Lastgevingsovereenkomsten (CRL), zolang je wilsbekwaam bent

Checklist zorgvolmacht opstellen:

• Bepaal je lasthebber(s)
• Omschrijf de bevoegdheden (bv. verkoop woning, bankzaken, schenkingen)
• Laat het document registreren (via notaris of gemeentelijk ambtenaar)
• Kies of het direct of pas bij wilsonbekwaamheid ingaat

Wanneer treedt een zorgvolmacht in werking?

Je kiest zelf of de volmacht:

• Onmiddellijk van kracht wordt
• Pas bij wilsonbekwaamheid wordt geactiveerd

De zorgvolmacht eindigt bij overlijden, maar kan ook vroeger worden stopgezet:

• Door de lastgever (zolang die wilsbekwaam is)
• Bij misbruik (tussenkomst vrederechter)
• Bij afloop van een opgegeven termijn

Wat als je geen zorgvolmacht hebt?

Heb je geen zorgvolmacht en word je wilsonbekwaam? Dan is een gerechtelijke procedure nodig voor bewindvoering. De vrederechter duidt een bewindvoerder aan (vaak een familielid of advocaat). Die neemt beslissingen over je vermogen en welzijn, maar moet verantwoording afleggen aan de rechter.

Zorgvolmacht vs bewindvoering:

• Zorgvolmacht = flexibel, vooraf geregeld, zonder rechter
• Bewindvoering = formeel, via rechtbank, met toezicht

Wat zijn de voordelen en nadelen van een zorgvolmacht?

Voordelen:

• Zelf controle over je toekomst
• Geen gerechtelijke procedure nodig
• Flexibel aanpasbaar zolang je wilsbekwaam bent
• Je bepaalt zélf wie beslissingen neemt

Nadelen:

• Risico op misbruik door lasthebber
• Vergt duidelijke afspraken en vertrouwen
• Mogelijk kosten voor opmaak en registratie

Conclusie: waarom tijdig een zorgvolmacht opstellen?

Een zorgvolmacht is geen overbodige luxe, maar een slimme maatregel om je toekomst veilig te stellen. Door er tijdig werk van te maken, vermijd je juridische onzekerheid en bescherm je jezelf én je naasten. Overweeg tijdig een zorgvolmacht op te stellen om toekomstige complicaties te vermijden.

Wil je een zorgvolmacht opstellen voor je ouders, voor jezelf of samen met je partner? Wij begeleiden je stap voor stap, met oog voor je wensen en situatie.

Contacteer meester Stijn Braeye via 051 25 25 04 of stuur een mail naar braeye@masteradvocaten.be voor advies op maat.

Contacteer Stijn Braeye voor juridisch advies